Birçok kişi hayatı boyunca travmatik bir olaya (ölüm, afet, ciddi bir hastalık, saldırı, vs.) şahit olmuştur veya böyle bir olayı bizzat yaşamıştır. Travmatik bir yaşantıdan sonra verilen stres tepkileri, anormal bir duruma verilen normal tepkilerdir fakat çoğumuz genellikle kendiliğimizden iyileşebiliriz. Bazılarımız ise verdikleri stres tepkisi süresinin uzaması, artması ve kişinin işlevselliğini bozması ile birlikte bu travmatik yaşantı sonrasında gelişen yoğun stres nedeniyle kaygı bozukluğu yaşar hale gelebilir. Bu durumun adı “Travma Sonrası Stres Bozukluğu” dur. Bu rahatsızlığı anlamak için önce travmanın ne olduğunu iyice kavramak gerekir.

Hayatın doğal akışında bozulmaya yol açan yaşantıları “travmatik” olarak değerlendirebiliriz. Bu travmatik yaşantılar genelde kontrol edilemeyen ve önceden tahmin edilemeyen, bireyin ruhsal ve bedensel bütünlüğünü tehdit eden, kayıp ve yaralanmaya neden olabilen, bireyde çaresizlik, dehşet ve korku gibi duygular uyandıran ve hayati tehdit içeren durumlardır. Yangın, deprem, sel gibi doğal afetlerin yanında tecavüz, istismar, kazalar, kronik ve ölümcül hastalıklar da bu yaşantılara örnektir.

Travma Sonrası Stres Bozukluğunu anlayabilmek için rahatsızlığın belirtilerine hakim olmak gerekir. Bu belirtileri şöyle sıralayabiliriz:

-       Travmatik olayın sürekli hatırlanması, zihinde canlandırılması,

-       Olayı anımsatan herhangi bir uyaran karşısında (kişi, mekan, aktivite, obje, vs.) yoğun sıkıntı hissi/bu uyaranlardan kaçınma,

-       Travma içerikli kabuslar, korku,

-       Travmatik yaşantıyla ilgili önemli detayların hafızadan silinmesi,

-       O an bulunan ortamdan kopukluk,

-       Odaklanma problemi,

-       Dış dünyaya karşı ilgi kaybı,

-       Kendisi ve dış dünya ile alakalı olumsuz genellemeler,

-       Ani sesler karşısında irkilme,

-       Öfke,

-       Uyumada güçlük,

Travmatik olayı takip eden bir ay içerisindeki tepkiler, akut stres tepkileridir fakat bu tepkiler bir ay sonrasında da devam ediyor ise ve düzeyinde artış varsa Travma Sonrası Stres Bozukluğu tanısı gündeme gelmelidir.

Travma Sonrası Stres Bozukluğunun tedavisinde erken teşhis ve tedavi çok büyük önem taşır. Bozukluk ne kadar erken teşhis edilir ve tedaviye başlanırsa, iyileşme şansı ve hızı da o derecede artar. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), Maruz Kalma Terapisi, EMDR gibi terapiler ve/veya ilaç tedavisi ile rahatsızlığı yenmek mümkündür.

Bireyin tüm hayatını etkileyen Travma Sonrası Stres Bozukluğu belirtilerini sizin veya bir yakınınız da gösterdiğinizi düşünüyorsanız en kısa zamanda psikolojik destek almanız büyük fayda sağlayacaktır.

Sağlıklı ve huzurlu günler dilerim.

                           Psikolojik Danışman Ekin Cansın Sofracıoğlu